упанишады (Поиск по тегам)

Шрути (санскр. श्रुति, śruti, «услышанное») — категория священных текстов, которые считаются богооткровенными и вечными. Они воспринимаются как божественное знание, переданное людям через мудрецов (риши) в состоянии глубокого медитативного созерцания. Шрути считаются высшим авторитетом в духовных и философских вопросах.

Основные тексты Шрути:
Самхиты — древнейшие священные тексты, включающие:

1. Ригведа (гимны);
2. Самаведа (ритуальные песнопения);
3. Яджурведа (жертвенные формулы);
4. Атхарваведа (заклинания и заговоры).

Брахманы — руководство к ритуалам и праведной жизни.
Араньяки — тексты для отшельников, руководство к ритуалам и праведной жизни.
Упанишады — философские тексты, раскрывающие природу Брахмана (Абсолюта) и Атмана (индивидуальной души).

Особенности Шрути:

• Передавались устно, позже записаны на санскрите.
• Считаются апаурушея — не созданными человеком.
• Противопоставляются Смрити («запомненное»), куда входят тексты, созданные людьми (например, Махабхарата, Рамаяна, Пураны).

Шрути лежат в основе индуистской философии, религии и культуры.

Оригинальный текст Муктика-Упанишады

Канон Мукхья

1. ईश — शुक्ल यजुर्वेद | मुख्य | īśa — śukla yajurveda, mukhya
2. केन — साम वेद | मुख्य | kena — sāma veda, mukhya
3. कठ — कृष्ण यजुर्वेद | मुख्य | kaṭha — kṛṣṇa yajurveda, mukhya
4. प्रश्न — अथर्व वेद | मुख्य | praśna — atharva veda, mukhya
5. मुण्डक — अथर्व वेद | मुख्य | muṇḍaka — atharva veda, mukhya
6. माण्डुक्य — अथर्व वेद | मुख्य | māṇḍukya — atharva veda, mukhya
7. तैत्तिरीय — कृष्ण यजुर्वेद | मुख्य | taittirīya — kṛṣṇa yajurveda, mukhya
8. ऐतरेय — ऋग् वेद | मुख्य | aitareya — ṛg veda, mukhya
9. छान्दोग्य — साम वेद | मुख्य | chāndogya — sāma veda, mukhya
10. बृहदारण्यक — शुक्ल यजुर्वेद | मुख्य | bṛhadāraṇyaka — śukla yajurveda, mukhya

Канон Шайва

1. कैवल्य — कृष्ण यजुर्वेद | शैव | kaivalya — kṛṣṇa yajurveda, śaiva
2. अथर्व-शिर — अथर्व वेद | शैव | atharva-śira — atharva veda, śaiva
3. अथर्व-शिख — अथर्व वेद | शैव | atharva-śikha — atharva veda, śaiva
4. बृहज्जाबाल — अथर्व वेद | शैव | bṛhajjābāla — atharva veda, śaiva
5. कालाग्निरुद्र — कृष्ण यजुर्वेद | शैव | kālāgnirudra — kṛṣṇa yajurveda, śaiva
6. दक्षिणामूर्ति — कृष्ण यजुर्वेद | शैव | dakṣiṇāmūrti — kṛṣṇa yajurveda, śaiva
7. शरभ — अथर्व वेद | शैव | śarabha — atharva veda, śaiva
8. अक्षमालिक — ऋग् वेद | शैव | akṣamālika — ṛg veda, śaiva
9. रुद्र-हृदय — कृष्ण यजुर्वेद | शैव | rudra-hṛdaya — kṛṣṇa yajurveda, śaiva
10. भस्म — अथर्व वेद | शैव | bhasma — atharva veda, śaiva
11. रुद्राक्ष — साम वेद | शैव | rudrākṣa — sāma veda, śaiva
12. गणपति — अथर्व वेद | शैव | gaṇapati — atharva veda, śaiva
13. पञ्च-ब्रह्म — कृष्ण यजुर्वेद | शैव | pañca-brahma — kṛṣṇa yajurveda, śaiva
14. जाबाल(सामवेद) — साम वेद | शैव | jābāla(sāmaveda) — sāma veda, śaiva

Канон Шакта

1. सीता — अथर्व वेद | शाक्त | sītā — atharva veda, śākta
2. अन्नपूर्ण — अथर्व वेद | शाक्त | annapūrṇa — atharva veda, śākta
3. त्रिपुरातपनि — अथर्व वेद | शाक्त | tripurātapani — atharva veda, śākta
4. देवि — अथर्व वेद | शाक्त | devi — atharva veda, śākta
5. त्रिपुर — ऋग् वेद | शाक्त | tripura — ṛg veda, śākta
6. भावन — अथर्व वेद | शाक्त | bhāvana — atharva veda, śākta
7. सौभाग्य — ऋग् वेद | शाक्त | saubhāgya — ṛg veda, śākta
8. सरस्वती-रहस्य — कृष्ण यजुर्वेद | शाक्त | sarasvatī-rahasya — kṛṣṇa yajurveda, śākta
9. बह्वृच — ऋग् वेद | शाक्त | bahvṛca — ṛg veda, śākta

Канон Саманья

1. श्वेताश्वतर — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | śvetāśvatara — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
2. गर्भ — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | garbha — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
3. मैत्रायणि — साम वेद | सामान्य | maitrāyaṇi — sāma veda, sāmānya
4. कौषीताकि — ऋग् वेद | सामान्य | kauṣītāki — ṛg veda, sāmānya
5. सुबाल — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | subāla — śukla yajurveda, sāmānya
6. मान्त्रिक — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | māntrika — śukla yajurveda, sāmānya
7. सर्व-सार — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | sarva-sāra — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
8. निरालम्ब — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | nirālamba — śukla yajurveda, sāmānya
9. शुक-रहस्य — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | śuka-rahasya — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
10. वज्र-सूचि — साम वेद | सामान्य | vajra-sūci — sāma veda, sāmānya
11. आत्मबोध — ऋग् वेद | सामान्य | ātmabodha — ṛg veda, sāmānya
12. स्कन्द (त्रिपाड्विभूटि) — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | skanda (tripāḍvibhūṭi) — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
13. मुद्गल — ऋग् वेद | सामान्य | mudgala — ṛg veda, sāmānya
14. पैंगल — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | paiṃgala — śukla yajurveda, sāmānya
15. महत् — साम वेद | सामान्य | mahat — sāma veda, sāmānya
16. शारीरक — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | śārīraka — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
17. एकाक्षर — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | ekākṣara — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
18. सूर्य — अथर्व वेद | सामान्य | sūrya — atharva veda, sāmānya
19. अक्षि — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | akṣi — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
20. अध्यात्मा — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | adhyātmā — śukla yajurveda, sāmānya
21. सावित्रि — साम वेद | सामान्य | sāvitri — sāma veda, sāmānya
22. आत्मा — अथर्व वेद | सामान्य | ātmā — atharva veda, sāmānya
23. प्राणाग्नि-होत्र — कृष्ण यजुर्वेद | सामान्य | prāṇāgni-hotra — kṛṣṇa yajurveda, sāmānya
24. मुक्तिक — शुक्ल यजुर्वेद | सामान्य | muktika — śukla yajurveda, sāmānya

Канон Самньяса

1. ब्रह्म — कृष्ण यजुर्वेद | संन्यास | brahma — kṛṣṇa yajurveda, saṃnyāsa
2. जाबाल (यजुर्वेद) — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | jābāla (yajurveda) — śukla yajurveda, saṃnyāsa
3. आरुणेय — साम वेद | संन्यास | āruṇeya — sāma veda, saṃnyāsa
4. परमहंस — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | paramahaṃsa — śukla yajurveda, saṃnyāsa
5. मैत्रेयि — साम वेद | संन्यास | maitreyi — sāma veda, saṃnyāsa
6. तेजो-बिन्दु — कृष्ण यजुर्वेद | संन्यास | tejo-bindu — kṛṣṇa yajurveda, saṃnyāsa
7. परिव्रात् (नारदपरिव्राजक) — अथर्व वेद | संन्यास | parivrāt (nāradaparivrājaka) — atharva veda, saṃnyāsa
8. निर्वाण — ऋग् वेद | संन्यास | nirvāṇa — ṛg veda, saṃnyāsa
9. अद्वयतारक — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | advayatāraka — śukla yajurveda, saṃnyāsa
10. भिक्षुक — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | bhikṣuka — śukla yajurveda, saṃnyāsa
11. तुरीयातीत — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | turīyātīta — śukla yajurveda, saṃnyāsa
12. संन्यास — साम वेद | संन्यास | saṃnyāsa — sāma veda, saṃnyāsa
13. परमहंस-परिव्राजक — अथर्व वेद | संन्यास | paramahaṃsa-parivrājaka — atharva veda, saṃnyāsa
14. कुण्डिक — साम वेद | संन्यास | kuṇḍika — sāma veda, saṃnyāsa
15. परब्रह्म — अथर्व वेद | संन्यास | parabrahma — atharva veda, saṃnyāsa
16. अवधूत — कृष्ण यजुर्वेद | संन्यास | avadhūta — kṛṣṇa yajurveda, saṃnyāsa
17. कठरुद्र — कृष्ण यजुर्वेद | संन्यास | kaṭharudra — kṛṣṇa yajurveda, saṃnyāsa
18. याज्ञवल्क्य — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | yājñavalkya — śukla yajurveda, saṃnyāsa
19. वराह — कृष्ण यजुर्वेद | संन्यास | varāha — kṛṣṇa yajurveda, saṃnyāsa
20. शात्यायनि — शुक्ल यजुर्वेद | संन्यास | śātyāyani — śukla yajurveda, saṃnyāsa

Канон Вайшнава

1. नारायण — कृष्ण यजुर्वेद | वैष्णव | nārāyaṇa — kṛṣṇa yajurveda, vaiṣṇava
2. नृसिंहतापनी — अथर्व वेद | वैष्णव | nṛsiṃhatāpanī — atharva veda, vaiṣṇava
3. महानारायण — अथर्व वेद | वैष्णव | mahānārāyaṇa — atharva veda, vaiṣṇava
4. रामरहस्य — अथर्व वेद | वैष्णव | rāmarahasya — atharva veda, vaiṣṇava
5. रामतापणि — अथर्व वेद | वैष्णव | rāmatāpaṇi — atharva veda, vaiṣṇava
6. वासुदेव — साम वेद | वैष्णव | vāsudeva — sāma veda, vaiṣṇava
7. अव्यक्त — साम वेद | वैष्णव | avyakta — sāma veda, vaiṣṇava
8. तारसार — शुक्ल यजुर्वेद | वैष्णव | tārasāra — śukla yajurveda, vaiṣṇava
9. गोपाल-तपणि — अथर्व वेद | वैष्णव | gopāla-tapaṇi — atharva veda, vaiṣṇava
10. कृष्ण — अथर्व वेद | वैष्णव | kṛṣṇa — atharva veda, vaiṣṇava
11. हयग्रीव — अथर्व वेद | वैष्णव | hayagrīva — atharva veda, vaiṣṇava
12. दत्तात्रेय — अथर्व वेद | वैष्णव | dattātreya — atharva veda, vaiṣṇava
13. गारुड — अथर्व वेद | वैष्णव | gāruḍa — atharva veda, vaiṣṇava
14. कलि-सण्टारण — कृष्ण यजुर्वेद | वैष्णव | kali-saṇṭāraṇa — kṛṣṇa yajurveda, vaiṣṇava

Канон Йога

1. हंस — शुक्ल यजुर्वेद | योग | haṃsa — śukla yajurveda, yoga
2. अमृत-बिन्दु — कृष्ण यजुर्वेद | योग | amṛta-bindu — kṛṣṇa yajurveda, yoga
3. अमृत-नाद — कृष्ण यजुर्वेद | योग | amṛta-nāda — kṛṣṇa yajurveda, yoga
4. क्षुरिक — कृष्ण यजुर्वेद | योग | kṣurika — kṛṣṇa yajurveda, yoga
5. नाद-बिन्दु — ऋग् वेद | योग | nāda-bindu — ṛg veda, yoga
6. ध्यानबिन्दु — कृष्ण यजुर्वेद | योग | dhyānabindu — kṛṣṇa yajurveda, yoga
7. ब्रह्मविद्या — कृष्ण यजुर्वेद | योग | brahmavidyā — kṛṣṇa yajurveda, yoga
8. योगतत्त्व — कृष्ण यजुर्वेद | योग | yogatattva — kṛṣṇa yajurveda, yoga
9. त्रि-षिखि — शुक्ल यजुर्वेद | योग | tri-ṣikhi — śukla yajurveda, yoga
10. योगचूडामणि — साम वेद | योग | yogacūḍāmaṇi — sāma veda, yoga
11. मण्डलब्राह्मण — शुक्ल यजुर्वेद | योग | maṇḍalabrāhmaṇa — śukla yajurveda, yoga
12. शाण्डिल्य — अथर्व वेद | योग | śāṇḍilya — atharva veda, yoga
13. योगशिखा — कृष्ण यजुर्वेद | योग | yogaśikhā — kṛṣṇa yajurveda, yoga
14. पाशुपत — अथर्व वेद | योग | pāśupata — atharva veda, yoga
15. योग-कुण्डलिनि — कृष्ण यजुर्वेद | योग | yoga-kuṇḍalini — kṛṣṇa yajurveda, yoga
16. दर्शन — साम वेद | योग | darśana — sāma veda, yoga
17. महावाक्य — अथर्व वेद | योग | mahāvākya — atharva veda, yoga

На этой странице текст Мандукья Упанишады на санскрите.

Перевод Мандукья упанишады по ссылке

माण्डूक्योपनिषत्

ॐ भद्रं कर्णेभिः श‍ृणुयाम देवा भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः ।
स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवांसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः ॥

भद्रं नो अपि वातय मनः ॥

ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ।

॥ अथ माण्डूक्योपनिषत् ॥

हरिः ॐ ।
ॐ इत्येतदक्षरमिदं सर्वं तस्योपव्याख्यानं
भूतं भवद् भविष्यदिति सर्वमोङ्कार एव
यच्चान्यत् त्रिकालातीतं तदप्योङ्कार एव ॥ १॥

सर्वं ह्येतद् ब्रह्मायमात्मा ब्रह्म सोऽयमात्मा चतुष्पात् ॥ २॥

जागरितस्थानो बहिष्प्रज्ञः सप्ताङ्ग एकोनविंशतिमुखः
स्थूलभुग्वैश्वानरः प्रथमः पादः ॥ ३॥

स्वप्नस्थानोऽन्तःप्रज्ञः सप्ताङ्ग एकोनविंशतिमुखः
प्रविविक्तभुक्तैजसो द्वितीयः पादः ॥ ४॥

यत्र सुप्तो न कञ्चन कामं कामयते न कञ्चन स्वप्नं
पश्यति तत् सुषुप्तम् । सुषुप्तस्थान एकीभूतः प्रज्ञानघन
एवानन्दमयो ह्यानन्दभुक् चेतोमुखः प्राज्ञस्तृतीयः पादः ॥ ५॥

एष सर्वेश्वरः एष सर्वज्ञ एषोऽन्तर्याम्येष योनिः सर्वस्य
प्रभवाप्ययौ हि भूतानाम् ॥ ६॥

नान्तःप्रज्ञं न बहिष्प्रज्ञं नोभयतःप्रज्ञं न प्रज्ञानघनं
न प्रज्ञं नाप्रज्ञम् । अदृष्टमव्यवहार्यमग्राह्यमलक्षणं
अचिन्त्यमव्यपदेश्यमेकात्मप्रत्ययसारं प्रपञ्चोपशमं
शान्तं शिवमद्वैतं चतुर्थं मन्यन्ते स आत्मा स विज्ञेयः ॥ ७॥

सोऽयमात्माध्यक्षरमोङ्कारोऽधिमात्रं पादा मात्रा मात्राश्च पादा
अकार उकारो मकार इति ॥ ८॥

जागरितस्थानो वैश्वानरोऽकारः प्रथमा मात्राऽऽप्तेरादिमत्त्वाद्
वाऽऽप्नोति ह वै सर्वान् कामानादिश्च भवति य एवं वेद ॥ ९॥

स्वप्नस्थानस्तैजस उकारो द्वितीया मात्रोत्कर्षात्
उभयत्वाद्वोत्कर्षति ह वै ज्ञानसन्ततिं समानश्च भवति
नास्याब्रह्मवित्कुले भवति य एवं वेद ॥ १०॥

सुषुप्तस्थानः प्राज्ञो मकारस्तृतीया मात्रा मितेरपीतेर्वा
मिनोति ह वा इदं सर्वमपीतिश्च भवति य एवं वेद ॥ ११॥

अमात्रश्चतुर्थोऽव्यवहार्यः प्रपञ्चोपशमः शिवोऽद्वैत
एवमोङ्कार आत्मैव संविशत्यात्मनाऽऽत्मानं य एवं वेद ॥ १२॥

॥ इति माण्डूक्योपनिषत् समाप्ता ॥

māṇḍūkyopaniṣat

oṃ bhadraṃ karṇebhiḥ śa‍ṛṇuyāma devā bhadraṃ paśyemākṣabhiryajatrāḥ ।
sthirairaṅgaistuṣṭuvāṃsastanūbhirvyaśema devahitaṃ yadāyuḥ ॥

bhadraṃ no api vātaya manaḥ ॥

oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ।

॥ atha māṇḍūkyopaniṣat ॥

hariḥ oṃ ।
oṃ ityetadakṣaramidaṃ sarvaṃ tasyopavyākhyānaṃ
bhūtaṃ bhavad bhaviṣyaditi sarvamoṅkāra eva
yaccānyat trikālātītaṃ tadapyoṅkāra eva ॥ 1॥

sarvaṃ hyetad brahmāyamātmā brahma so'yamātmā catuṣpāt ॥ 2॥

jāgaritasthāno bahiṣprajñaḥ saptāṅga ekonaviṃśatimukhaḥ
sthūlabhugvaiśvānaraḥ prathamaḥ pādaḥ ॥ 3॥

svapnasthāno'ntaḥprajñaḥ saptāṅga ekonaviṃśatimukhaḥ
praviviktabhuktaijaso dvitīyaḥ pādaḥ ॥ 4॥

yatra supto na kañcana kāmaṃ kāmayate na kañcana svapnaṃ
paśyati tat suṣuptam । suṣuptasthāna ekībhūtaḥ prajñānaghana
evānandamayo hyānandabhuk cetomukhaḥ prājñastṛtīyaḥ pādaḥ ॥ 5॥

eṣa sarveśvaraḥ eṣa sarvajña eṣo'ntaryāmyeṣa yoniḥ sarvasya
prabhavāpyayau hi bhūtānām ॥ 6॥

nāntaḥprajñaṃ na bahiṣprajñaṃ nobhayataḥprajñaṃ na prajñānaghanaṃ
na prajñaṃ nāprajñam । adṛṣṭamavyavahāryamagrāhyamalakṣaṇaṃ
acintyamavyapadeśyamekātmapratyayasāraṃ prapañcopaśamaṃ
śāntaṃ śivamadvaitaṃ caturthaṃ manyante sa ātmā sa vijñeyaḥ ॥ 7॥

so'yamātmādhyakṣaramoṅkāro'dhimātraṃ pādā mātrā mātrāśca pādā
akāra ukāro makāra iti ॥ 8॥

jāgaritasthāno vaiśvānaro'kāraḥ prathamā mātrā''pterādimattvād
vā''pnoti ha vai sarvān kāmānādiśca bhavati ya evaṃ veda ॥ 9॥

svapnasthānastaijasa ukāro dvitīyā mātrotkarṣāt
ubhayatvādvotkarṣati ha vai jñānasantatiṃ samānaśca bhavati
nāsyābrahmavitkule bhavati ya evaṃ veda ॥ 10॥

suṣuptasthānaḥ prājño makārastṛtīyā mātrā miterapītervā
minoti ha vā idaṃ sarvamapītiśca bhavati ya evaṃ veda ॥ 11॥

amātraścaturtho'vyavahāryaḥ prapañcopaśamaḥ śivo'dvaita
evamoṅkāra ātmaiva saṃviśatyātmanā''tmānaṃ ya evaṃ veda ॥ 12॥

॥ iti māṇḍūkyopaniṣat samāptā ॥