Значение слова Шива в ведийских писаниях
ṛgveda
sa no yuvendro johūtraḥ sakhā śivo narām astu pātā | ||2|20|3 1||guhā carantaṁ sakhibhiḥ śivebhir divo yahvībhir na guhā babhūva || ||3|1|9 2||
ā no gahi sakhyebhiḥ śivebhir mahān mahībhir ūtibhiḥ saraṇyan | ||3|1|19 1||
ā no gahi sakhyebhiḥ śivebhir mahān mahībhir ūtibhiḥ saraṇyan || ||3|31|18 2||
purāṇam okaḥ sakhyaṁ śivaṁ vāṁ yuvor narā draviṇaṁ jahnāvyām | ||3|58|6 1||
punaḥ kṛṇvānāḥ sakhyā śivāni madhvā madema saha nū samānāḥ || ||3|58|6 2||
śivā naḥ sakhyā santu bhrātrāgne deveṣu yuṣme | ||4|10|8 1||
doṣā śivaḥ sahasaḥ sūno agne yaṁ deva ā cit sacase svasti || ||4|11|6 2||
mārjālyo mṛjyate sve damūnāḥ kavipraśasto atithiḥ śivo naḥ | ||5|1|8 1||
śivas tvaṣṭar ihā gahi vibhuḥ poṣa uta tmanā | ||5|5|9 1||
sakhāyas te viṣuṇā agna ete śivāsaḥ santo aśivā abhūvan | ||5|12|5 1||
agne tvaṁ no antama uta trātā śivo bhavā varūthyaḥ || ||5|24|1 1||
atrā śivāṁ tanvo dhāsim asyā jarāṁ cin me nirṛtir jagrasīta || ||5|41|17 2||
yat te dhītiṁ sumatim āvṛṇīmahe 'dha smā nas trivarūthaḥ śivo bhava || ||6|15|9 2||
yo gṛṇatām id āsithāpir ūtī śivaḥ sakhā | ||6|45|17 1||
adabdhebhiḥ savitaḥ pāyubhiṣ ṭvaṁ śivebhir adya pari pāhi no gayam | ||6|71|3 1||
brāhmaṇāsaḥ pitaraḥ somyāsaḥ śive no dyāvāpṛthivī anehasā | ||6|75|10 1||
amūraḥ kavir aditir vivasvān susaṁsan mitro atithiḥ śivo naḥ | ||7|9|3 1||
ā pakthāso bhalānaso bhanantālināso viṣāṇinaḥ śivāsaḥ | ||7|18|7 1||
teṣām indra vṛtrahatye śivo bhūḥ sakhā ca śūro 'vitā ca nṛṇām || ||7|19|10 2||
asme te santu sakhyā śivāni yūyam pāta svastibhiḥ sadā naḥ || ||7|22|9 2||
sajūr devebhir apāṁ napātaṁ sakhāyaṁ kṛdhvaṁ śivo no astu || ||7|34|15 1||
tā asmabhyam payasā pinvamānāḥ śivā devīr aśipadā bhavantu sarvā nadyo aśimidā bhavantu || ||7|50|4 2||
sam andhāṁsy agmata matsarāṇi mā no mardhiṣṭam ā gataṁ śivena || ||7|73|4 2||
mayo no bhūtotibhir mayobhuvaḥ śivābhir asacadviṣaḥ || ||8|20|24 2||
vāyo yāhi śivā divo vahasvā su svaśvyam | ||8|26|23 1||
asmākam pūṣann avitā śivo bhava maṁhiṣṭho vājasātaye || ||8|4|18 2||
sa deveṣu pra cikiddhi tvaṁ hy asi pūrvyaḥ śivo dūto vivasvato nabhantām anyake same || ||8|39|3 2||
asredhadbhis taraṇibhir yaviṣṭhya śivebhiḥ pāhi pāyubhiḥ || ||8|60|8 2||
śivo arkasya homany asmatrā gantv avase || ||8|63|4 2||
sa na indraḥ śivaḥ sakhāśvāvad gomad yavamat | ||8|93|3 1||
asya yāmāso bṛhato na vagnūn indhānā agneḥ sakhyuḥ śivasya | ||10|3|4 1||
bhuvo yajñasya rajasaś ca netā yatrā niyudbhiḥ sacase śivābhiḥ | ||10|8|6 1||
yās te śivās tanvo jātavedas tābhir vahainaṁ sukṛtām u lokam || ||10|16|4 2||
vidmā hi te pramatiṁ deva jāmivad asme te santu sakhyā śivāni || ||10|23|7 2||
tvaṁ no vṛtrahantamendrasyendo śivaḥ sakhā | ||10|25|9 1||
na mā mimetha na jihīḍa eṣā śivā sakhibhya uta mahyam āsīt | ||10|34|2 1||
atrā jahāma ye asann aśevāḥ śivān vayam ut taremābhi vājān || ||10|53|8 2||
ayam me viśvabheṣajo 'yaṁ śivābhimarśanaḥ || ||10|60|12 2||
taṁ vardhayanto matibhiḥ śivābhiḥ siṁham iva nānadataṁ sadhasthe | ||10|67|9 1||
aghoracakṣur apatighny edhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ | ||10|85|44 1||
yebhiḥ śivaḥ svavāṁ evayāvabhir divaḥ siṣakti svayaśā nikāmabhiḥ || ||10|92|9 2||
prati bravāṇi vartayate aśru cakran na krandad ādhye śivāyai | ||10|95|13 1||
śivaṁ yat santam aśivo jahāmi svāt sakhyād araṇīṁ nābhim emi || ||10|124|2 2||
śivaḥ kapota iṣito no astv anāgā devāḥ śakuno gṛheṣu | ||10|165|2 1||
śivāḥ satīr upa no goṣṭham ākas tāsāṁ vayam prajayā saṁ sadema || ||10|169|4 2||
ṛgvedakhilāni
triṁśataṁ śivaṁ navaguhyaṁ yajñam aṣṭaṣaṣṭhaṁ vidat || ||1|2|13 2||śivaṁ prajānāṁ kṛṇuṣva mā hiṁsīḥ puruṣaṁ jagat || ||1|4|6 2||
agnis trātā śivo bhavad varūthyo viśvadevyoḥ | ||1|5|4 1||
prapanno 'haṁ śivāṁ rātrīṁ bhadre pāram aśīmahi | ||4|3|4 2||
atharvaveda śaunaka
śivā naḥ santu vārṣikīḥ || ||1|6|4 3||śivena mā cakṣuṣā paśyatāpaḥ śivayā tanvopa spṛśata tvacaṁ me | ||1|33|4 1||
śaṁ no bhavantv apa oṣadhayaḥ śivāḥ | ||2|3|6 1||
tvām agne vṛṇate brāhmaṇā ime śivo agne saṁvaraṇe bhavā naḥ | ||2|6|3 1||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|1 2||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|2 3||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|3 3||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|4 3||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|5 3||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|6 3||
anāgasaṁ brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|7 3||
anāgasam brahmaṇā tvā kṛṇomi śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām || ||2|10|8 3||
śivābhiṣ ṭe hṛdayaṁ tarpayāmy anamīvo modiṣīṣṭhāḥ suvarcāḥ | ||2|29|6 1||
śivo vo goṣṭho bhavatu śāriśākeva puṣyata | ||3|14|5 1||
utaināṁ brahmaṇe dadyāt tathā syonā śivā syāt || ||3|28|2 2||
śivā bhava puruṣebhyo gobhyo aśvebhyaḥ śivā | ||3|28|3 1||
śivāsmai sarvasmai kṣetrāya śivā na ihaidhi || ||3|28|3 2||
ā pra drava paramasyāḥ parāvataḥ śive te dyāvāpṛthivī ubhe stām | ||3|4|5 1||
ayaṁ me viśvabheṣajo 'yaṁ śivābhimarśanaḥ || ||4|13|6 2||
pātu no devī subhagā sarasvatī pātv agniḥ śivā ye asya pāyavaḥ || ||6|3|2 2||
payasvatīḥ kṛṇuthāpa oṣadhīḥ śivā yad ejathā maruto rukmavakṣasaḥ | ||6|22|2 1||
śaṁ no bhavantv apa oṣadhīḥ śivāḥ || ||6|23|3 2||
śivaḥ kapota iṣito no astv anāgā devāḥ śakuno gṛhaṁ naḥ | ||6|27|2 1||
śivo gobhya uta puruṣebhyo no astu mā no devā iha hiṁsīt kapota || ||6|27|3 2||
saṁ varcasā payasā saṁ tanūbhir aganmahi manasā saṁ śivena | ||6|53|3 1||
vaiśvānarasya mahato mahimnā śivaṁ mahyaṁ madhumad astv annam || ||6|71|3 2||
yāvanto asmān pitaraḥ sacante teṣāṁ sarveṣāṁ śivo astu manyuḥ || ||6|116|3 2||
tau dantau brahmaṇaspate śivau kṛṇu jātavedaḥ || ||6|140|1 2||
taran viśvāny avarā rajāṁsīndreṇa sakhyā śiva ā jagamyāt || ||7|41|1 2||
śivās ta ekā aśivās ta ekāḥ sarvā bibharṣi sumanasyamānaḥ | ||7|43|1 1||
śivā naḥ śaṁtamā bhava sumṛḍīkā sarasvati | ||7|68|3 1||
viśvā amīvāḥ pramuñcan mānuṣībhiḥ śivābhir adya paripāhi no gayam || ||7|84|1 2||
sarvaṁ tad astu me śivaṁ nahi tad dṛśyate divā || ||7|101|1 2||
tāsāṁ pāpiṣṭhā nir itaḥ pra hiṇmaḥ śivā asmabhyaṁ jātavedo niyaccha || ||7|115|3 2||
śive te stāṁ dyāvāpṛthivī asaṁtāpe abhiśriyau | ||8|2|14 1||
śivā abhi kṣarantu tvāpo divyāḥ payasvatīḥ || ||8|2|14 3||
śivās te santv oṣadhaya ut tvāhārṣam adharasyā uttarāṁ pṛthivīm abhi | ||8|2|15 1||
śivaṁ te tanve tat kṛṇmaḥ saṁsparśe 'rūkṣṇam astu te || ||8|2|16 2||
śivau te stāṁ vrīhiyavāv abalāsāv adomadhau | ||8|2|18 1||
tā naḥ payasvatīḥ śivā oṣadhīḥ santu śaṁ hṛde || ||8|5|17 2||
yās te śivās tanvaḥ kāma bhadrā yābhiḥ satyaṁ bhavati yad vṛṇīṣe | ||9|2|25 1||
pra te tāni cṛtāmasi śivā mānasya patni na uddhitā tanve bhava || ||9|3|6 2||
indrasya rūpam ṛṣabho vasānaḥ so asmān devāḥ śiva aitu dattaḥ || ||9|4|7 2||
sa vyāptim abhi lokaṁ jayaitaṁ śivo 'smabhyaṁ pratigṛhīto astu || ||9|5|12 2||
brahmaṇā tejasā saha prati muñcāmi me śivam | ||10|6|30 1||
yasmai tvā yajñavardhana maṇe pratyamucaṁ śivam | ||10|6|34 1||
iṣūr yā eṣāṁ saṁvidma tā naḥ santu sadā śivāḥ || ||11|6|9 2||
saṁvatsarasya ye daṁṣṭrās te naḥ santu sadā śivāḥ || ||11|6|22 2||
śivāṁ syonām anu carema viśvahā || ||12|1|17 2||
krimir jinvat pṛthivi yadyad ejati prāvṛṣi tan naḥ sarpan mopasṛpad yac chivaṁ tena no mṛḍa || ||12|1|46 2||
yaiḥ saṁcaranty ubhaye bhadrapāpās taṁ panthānaṁ jayemānamitram ataskaraṁ yac chivaṁ tena no mṛḍa || ||12|1|47 2||
atrā jahīta ye asann aśivāḥ śivānt syonān ut taremābhi vājān || ||12|2|27 2||
dhruveyaṁ virāṇ namo astv asyai śivā putrebhya uta mahyam astu | ||12|3|11 1||
piteva putrān abhisaṁsvajasva naḥ śivā no vātā iha vāntu bhūmau | ||12|3|12 1||
aitareyabrāhmaṇa
vāyav ā yāhi vītaye vāyo yāhi śivā diva indraś ca vāyav eṣāṁ sutānām ā mitre varuṇe vayam aśvināv eha gacchatam ā yāhy adribhiḥ sutaṁ sajūr viśvebhir devebhir uta naḥ priyā priyāsv ity auṣṇiham praugaṁ samānodarkaṁ tṛtīye 'hani tṛtīyasyāhno rūpam || ||5|1|12 0||pañcaviṃśabrāhmaṇa
saṁ varcasā payasā saṁ tapobhir aganmahi manasā saṁ śivena saṁ vijñānena manasaś ca satyair yathā vo 'haṁ cārutamaṁ vadānīndro vo dṛśe bhūyāsaṁ sūryaś cakṣuṣe vātaḥ prāṇāya somo gandhāya brahma kṣatrāya | ||1|3 9||taittirīyasaṃhitā
niśīrya śalyānām mukhā śivo naḥ sumanā bhava || ||4|2|1|14 2||yā ta iṣuḥ śivatamā śivam babhūva te dhanuḥ | ||4|2|1|2 1||
śivā śaravyā yā tava tayā no rudra mṛḍaya || ||4|2|1|2 2||
yā te rudra śivā tanūr aghorāpāpakāśinī | ||4|2|1|3 1||
śivāṁ giritra tāṁ kuru mā hiṁsīḥ puruṣaṁ jagat || ||4|2|1|5 2||
śivena vacasā tvā giriśācchāvadāmasi | ||4|2|1|6 1||
gopathabrāhmaṇa
brāhmāṇyaṣṭācatvāriṁśadvarṣasahasrāṇi salilasya pṛṣṭhe śivo 'bhyatapat || ||1|2|8|16 0||maitrāyaṇīsaṃhitā
phalgunīpūrṇamāse brāhmaṇasyādadhyāt phalgunīpūrṇamāso vā ṛtūnāṁ mukham agnir devatānāṁ brāhmaṇo manuṣyāṇāṁ grīṣme rājanyasyādadhyād grīṣme vā indro vṛtram ahan vṛtraṁ khalu vai rājanyo bubhūṣan jighāṁsati śaradi vaiśyasyādadhyād annaṁ vai śarad annena vaiśyo bhadro bhavaty annādyam asmā avarunddhe yady anyasminn ṛtā ādadhīta yadi vā asmai sa eka ṛtuḥ śivaḥ syād athāsmā itare 'śivā duryoṇā bhaveyus tad yasyertset phalgunīpūrṇamāsa eva tasyādadhyāt tad asmai sarva ṛtavaḥ śivā bhavanti sarva enam ṛtavo jinvanti saṁvatsarasya vā etad āsyaṁ yat phalgunīpūrṇamāsyam ahar yat phalgunīpūrṇamāsyam ahar ādadhyāt saṁvatsarasyainam āsann apidadhyād dvyahe vā puraikāhe vādheyas tad dvitīyasya ṛtor abhigṛhṇāti nainaṁ saṁvatsarasyāsann apidadhāti tad yad dvitīyasya ṛtor abhigṛhṇāti dvitīyam eva sapatnasya bhrātṛvyasyendriyaṁ paśūn kṣetraṁ vṛñjāna eti kṛttikāsu brāhmaṇasyādadhyād āgneyīḥ kṛttikā āgneyo brāhmaṇaḥ sva evainaṁ yonau sve 'hann ādhatte prajāpater vā etañ śiro yat kṛttikā agnir āsyaṁ śīrṣṇānnam adyate 'nnādyam asmā avarunddhe sapta kṛttikāḥ sapta śīrṣan prāṇāḥ prāṇān asmin dadhāti rohiṇyāṁ paśukāmasyādadhyāt somasya vā etan nakṣatraṁ yad rohiṇī somo retodhā reto 'smin dadhāty ṛkṣā vā iyam agra āsīt tasyāṁ devā rohiṇyāṁ vīrudho 'rohayaṁs tad yathemā asyāṁ vīrudho rūḍhā evam asmin paśavo rohanti ya evaṁ vidvān rohiṇyām agnim ādhatte rohiṇyāṁ svargakāmasyādadhyād rohiṇyāṁ vai devāḥ svar āyan svar evaiti kālakāñjā vā asurā iṣṭakā acinvata divam ārokṣyāmā iti tān indro brāhmaṇo bruvāṇa upait sa etām iṣṭakām apy upādhatta prathamā iva divam ākramantātha sa tām āvṛhat te 'surāḥ pāpīyāṁso bhavanto 'pābhraṁśanta yā uttamā āstāṁ tau yamaśvā abhavatāṁ ye 'dhare ta ūrṇāvābhayo yāṁ tām iṣṭakām āvṛhat sā citrābhavad yaḥ sapatnavān bhrātṛvyavān vā syāt sa citrāyām agnim ādadhīta tad yathaitasyām āvṛḍhāyām asurāḥ pāpīyāṁso bhavanto 'pābhraṁśantaivam asya sapatno bhrātṛvyaḥ pāpīyān bhavann apabhraṁśate ya evaṁ vidvāṁś citrāyām agnim ādhatte yaḥ kāmayeta bhagy annādaḥ syām iti sa pūrvāsu phalgunīṣv agnim ādadhīta bhagasya vā etad ahar yat pūrvāḥ phalgunīr bhagy annādo bhavaty atha yaḥ kāmayeta dānakāmā me prajāḥ syur iti sa uttarāsu phalgunīṣv agnim ādadhītāryamṇo vā etad ahar yad uttarāḥ phalgunīr dānam aryamā dānakāmā asmai prajā bhavanti tāsu rājanyasyādadhyād dānaṁ hy eṣa prajānām upajīvati dānam aryamā dānakāmā asmai prajā bhavanti prajāpater vā etau stanau yat paurṇamāsī cāmāvāsyā ca yat paurṇamāsyāṁ vāmāvāsyāyāṁ vāgnim ādhatte prajāpatim eva prattaṁ duhe devānāṁ vā ete sadohavirdhāne yat paurṇamāsī cāmāvāsyā ca yat paurṇamāsyāṁ vāmāvāsyāyāṁ vāgnim ādhatta ubhe puṇyāhe ubhe yajñiye || ||1|2|9|1 0||śāṅkhāyanāraṇyaka
śivā naḥ śaṭamā bhava sumṛḍīkā sarasvati mā te vyoma saṁdṛśi || ||7|1|13 0||pārāvarācchivam asmai kṛṇotīrāmaṇiṁ bailvaṁ yo bibharti || ||12|6|3 2||
kauśikasūtra
ambayo yanti śaṁbhumayobhū hiraṇyavarṇāḥ nissālām ye agnayaḥ brahma jajñānam ity ekā uta devāḥ mṛgārasūktāny uttamaṁ varjayitvā apa naḥ śośucad agham punantu mā sasruṣīḥ himavataḥ prasravanti vāyoḥ pūtaḥ pavitreṇa śaṁ ca no mayaś ca naḥ anaḍudbhyas tvaṁ prathamaṁ mahyam āpaḥ vaiśvānaro raśmibhiḥ yamo mṛtyuḥ viśvajit saṁjñānam naḥ yady antarikṣe punar maitv indriyam śivā naḥ śaṁ no vāto vātu agniṁ brūmo vanaspatīn iti || ||1|9|1 0||ambayo yanti śaṁbhumayobhū hiraṇyavarṇāḥ śaṁtatīyaṁ ca yadyantarikṣe punar maitv indriyam śivā naḥ śaṁ no vāto vātu agniṁ brūmo vanaspatīn iti || ||1|9|3 0||
pāraskaragṛhyasūtra
aghoracakṣur apatighny edhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarccāḥ | ||1|4|16 2||śāṅkhāyanagṛhyasūtra
agniṁ praṇayāmi manasā śivenāyam astu saṁgamano vasūnām | ||1|7|9 1||hiraṇyakeśigṛhyasūtra
aghoracakṣur apatighny edhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ | ||1|21|2 2||jaiminigṛhyasūtra
sa naḥ śivo bhavatu viśvakarmā yūyaṁ pāta svastibhiḥ sadā na ityuṣṇena vāya udakenehītyudakam ādatta uṣṇena vāya udakenehyaditiḥ keśān vapatvityāpa undantu jīvasa iti dakṣiṇaṁ keśāntam abhyundyād āpa undantu jīvase dīrghāyuṣṭvāya varcasa iti tasmiṁstisro darbhapiñjūlīr upadadhātyekāṁ vā dhārayatu prajāpatir iti dhārayed dhārayatu prajāpatiḥ punaḥ punaḥ suvaptavā ityūrdhvaṁ trir ādarśena spṛṣṭvā yena dhāteti kṣureṇa chindyād yena dhātā bṛhaspater agner indrasya cāyuṣe 'vapat | ||1|11 2||sā mā samantād abhiparyehi bhadre bhartāraste mekhale mā riṣāmeti mauñjīṁ brāhmaṇasya maurvīṁ rājanyasya muñjamiśrāṁ tāmalīṁ vaiśyasya mauñjīṁ vā sarveṣām atha paridhānāni kṣaumaṁ vā śāṇaṁ vāntaraṁ brāhmaṇasyaiṇeyam uttaraṁ rauravaṁ rājanyasyājaṁ vaiśyasyaiṇeyaṁ vā sarveṣāṁ svastyayano 'sīti daṇḍaṁ prayacchet prāṇasaṁmitaṁ pālāśaṁ brāhmaṇasya bailvaṁ brahmavarcasakāmasya naiyagrodhaṁ rājanyasyaudumbaraṁ vaiśyasya pālāśaṁ vā sarveṣāṁ mātaraṁ prathamaṁ bhikṣetāthānyāḥ suhṛdo bhavatpūrvayā brāhmaṇo bhikṣeta bhavati bhikṣāṁ dehīti bhavanmadhyamayā rājanyo bhikṣāṁ bhavati dehīti bhavadantyayā vaiśyo dehi bhikṣāṁ bhavatīti kṣāṁ ca hiṁ ca na vardhayed bhavatpūrvayā vā sarve prāyaścittaṁ ced utpadyeta jīvā stha jīvayata metyenam apa ācāmayejjīvā stha jīvayata māpo nāma sthāmṛtā nāma stha svadhā nāma stha tāsāṁ vo bhukṣiṣīya sumatau mā dhatta śivā me bhavata namo vo 'stu mā mā hiṁsiṣṭeti bhaikṣam upanyāhṛtam ūrdhvaṁ trirātrāt sāvitrīṁ prabrūyāt tad ahar vā paścād agneḥ paccho 'rdharcaśaḥ sarvām ityanūcya vedam ārabhyāgne vratapata iti ghṛtenāktāḥ samidha ādadhātyagne vratapate vrataṁ cariṣyāmi tacchakeyaṁ tanme rādhyatāṁ svāhā | ||1|12 12||
taiṣīm utsargo vedeṣu yathāsvaṁ viśramantāṁ chandāṁsi caturuttarāṇi śivena no dhyāyantvity utsṛjyādhyāyānadhyāyair vratāni cānupālayanto yathāsvaṁ vedam adhīyīrann ata ūrdhvam abhreṣu nādhīyate || ||1|15 1||
vedam adhītya vratāni caritvā brāhmaṇaḥ snāsyan saṁbhārān upakalpayate 'hataṁ vāsa erakāṁ snānam anulepanaṁ sumanasa āñjanam ādarśam ahate vāsasī trivṛtaṁ maṇiṁ vaiṇavaṁ daṇḍaṁ śukle upānahau nāpita upakḍpta uttarata upatiṣṭhatyerakām āstīryāhatena vāsasodagdaśena pracchādya tatrainaṁ prāṅmukham upaveśya daṇḍam apsu pādayed dviṣatāṁ vajro 'sīti mekhalāṁ visraṁsayed ud uttamam iti tāṁ caivāpsu pādayet keśāntakaraṇena mantrā vyākhyātāḥ parivāpanaṁ ca śiro 'gre vapate tataḥ śmaśrūṇi tata itarāṇyaṅgānyanupūrveṇa keśaśmaśrulomanakhānyaśvatthasya mūle nikhaned udumbarasya vāpahato me pāpmeti śītoṣṇābhir adbhir hiraṇyāntarhitābhir enaṁ snāpayecchivā naḥ śaṁtamā bhava sumṛḍīkā sarasvati mā te vyoma saṁdṛśīti rohiṇyāṁ snāyāt prajāpater vā etannakṣatraṁ prajāvān bhūyāsam iti mṛgaśirasi snāyāt somasya vā etannakṣatraṁ somejyā mopanamed iti tiṣye snāyād bṛhaspater vā etannakṣatraṁ brahma bṛhaspatir brahmavarcasī bhūyāsam iti haste snāyāt savitur vā etannakṣatraṁ savitṛprasūto bhūyāsam ityanūrādhāsu snāyānmitrasya vā etannakṣatraṁ mitrāṇāṁ priyo bhūyāsam iti śravaṇe snāyād viṣṇor vā etannakṣatraṁ yajño vai viṣṇur yajño mopanamed iti tam ahatena vāsasā paridadhīta parīmaṁ someti savyam agre 'kṣyañjīta yaśasā metyatha dakṣiṇaṁ trivṛtaṁ maṇiṁ kaṇṭhe pratimuñcate pālāśaṁ svastyayanakāmaḥ svastyayano 'sīti bailvaṁ brahmavarcasakāmo brahmavarcasī bhūyāsam ityarkam annādyakāmo 'rkavān annādo bhūyāsam iti gandharvo 'si viśvāvasuḥ sa mā pāhi sa mā gopāyeti vaiṇavaṁ daṇḍam upādatta upānahāvādadhīta netre stho nayataṁ mām iti dakṣiṇam agre pratimuñcate tasya vratāni bhavanti nājātalomnyopahāsam icched varṣati na dhāvennopānahau svayaṁ harenna phalāni svayaṁ pracinvīta na pratisāyaṁ grāmāntaraṁ vrajennaiko vṛṣalaiḥ saha nodapānam avekṣenna vṛkṣam ārohenna saṁkramam ārohennānantardhāyāsīta nāparayā dvārā prapannam annam aśnīyānna śuktaṁ na dviḥpakvaṁ na paryuṣitam anyatra śākamāṁsayavapiṣṭānnapṛthukaphāṇitadadhimadhughṛtebhyo nānarmaṇi hasenna nagnaḥ snāyācchuktā vāco na bhāṣeta janavādaṁ kalahāṁśca varjayet trayaḥ snātakā bhavantīti ha smāhāruṇir gautamo vidyāsnātako vratasnātako vidyāvratasnātaka iti teṣām uttamaḥ śreṣṭhastulyau pūrvau snātvācāryaṁ brūyānmadhuparkaṁ me bhavān ānayatvityācāryakalpo vā tasmai prāṅmukhāyāsīnāya madhuparkam āhared viṣṭarapādyārghyācamanīyānyekaikam anupūrveṇa viṣṭaram adhyāste pādyena pādau prakṣālayate mayi śrīḥ śrayatām iti savyaṁ pādam agre śūdrā cenmayi padyā virāḍ ityatha dakṣiṇaṁ mayi varca ityarghyaṁ pratigṛhṇīyād ācamanīyābhir ācāmet pātracamasaṁ viṣṭaropahitam adhastād viṣṭarau saṁhitāgrau bhavata ekaviṣṭara uttaratastayor madhye dadhi madhu saṁnihite bhavato dadhnā ced dadhimantho 'dbhiśced udamanthaḥ payasā cet payasyastaṁ pratigṛhṇīyād devasya tveti taṁ pratigṛhya bhūmau pratiṣṭhāpyāvaghṛṣyāṅguṣṭhenopakaniṣṭhikayā ca mahyaṁ tvā yaśase 'nnādyāya brahmavarcasāyeti triḥ prāśnīyāccheṣam uttarataḥ pratigṛhya brāhmaṇāya dadyād abhyukṣya vābrāhmaṇāya garte vā nikhanet paraḥ svadhitipāṇir gāṁ dṛṣṭvāha gaur gaur iti tām abhimantrayate gaur dhenur ity om utsṛjateti brūyāt kartavyā cet kuruteti brūyād gaur dhenur havyā mātā rudrāṇāṁ duhitā vasūnāṁ svasādityānām amṛtasya nābhiḥ | ||1|19 1||
tṛtīyo 'gniṣṭe patisturīyo 'haṁ manuṣyajā ityupanayanāvṛtāśmānam adhiṣṭhāpayet strīvat uttarapurastād agner bhāryayā samprekṣyamāṇo japatyaghoracakṣur apatighnī ma edhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ | ||1|21 6||
śivā asmabhyam oṣadhīḥ kṛṇotu viśvacarṣaṇīr iti śyāmākasya prāśnīyāt || ||1|24 4||
vārāhagṛhyasūtra
paśūnāṁ yāṁ brāhmaṇe nyadadhuḥ śivā sā pravadatv iha | ||13|3 2||ehi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ | ||14|3 2||
atharvaprāyaścittāni
saṁsthitahomeṣu śivau bhavatam adya naḥ agnināgniḥ saṁsṛjyate kavir gṛhapatir yuvā havyavāḍ juhvāsyaḥ tvaṁ hy agne agninā vipro vipreṇa san satā sakhā sakhyā samidhyase || ||2|1|37 0||śvetāśvataropaniṣad
sarvavyāpī sa bhagavāṁs tasmāt sarvagataḥ śivaḥ || ||3|11 2||yā te rudra śivā tanūr aghorāpāpakāśinī | ||3|5 1||
śivāṁ giritra tāṁ kuru mā hiṁsīḥ puruṣaṁ jagat || ||3|6 2||
viśvasyaikaṁ pariveṣṭitāraṁ jñātvā śivaṁ śāntim atyantam eti || ||4|14 2||
ghṛtāt paraṁ maṇḍam ivātisūkṣmaṁ jñātvā śivaṁ sarvabhūteṣu gūḍhaṁ | ||4|16 1||
yadātamas tan na divā na rātrir na san na cāsacchiva eva kevalaḥ | ||4|18 1||
bhāvagrāhyam anīḍākhyaṁ bhāvābhāvakaraṁ śivaṁ | ||5|14 1||
Нет комментариев